Brak amerykańskich środków nie jest zagrożeniem dla niczyjego życia ani zdrowia

Ministra przyznała, że nie jest znana liczba NGO-sów korzystających ze wsparcia USAID (Amerykańskiej Agencji ds. Rozwoju Międzynarodowego). Prezydent USA na początku urzędowania nakazał wstrzymanie przez Stany Zjednoczone wszystkich międzynarodowych programów pomocowych na 90 dni.

"W tej chwili nie ma takich przypadków, w których brak amerykańskich środków pozbawiłby kogoś miejsca zamieszkania, zdrowia czy najwyższej wartości – życia" - powiedziała PAP ministra ds. społeczeństwa obywatelskiego Adriana Porowska. "Żadna z organizacji humanitarnych nie podała informacji o tego rodzaju zagrożeniu" - dodała.

Ministra wyjaśniła, że środki budżetowe na pomoc humanitarną są na bieżąco przekazywane przez ministerstwa rodziny, pracy i polityki społecznej oraz spraw wewnętrznych i administracji - za pośrednictwem wojewodów - a część pomocy organizowana i finansowana jest przez samorządy we współpracy z NGO-sami.

Organizacje zajmujące się tematyką praworządności mogą natomiast korzystać ze środków dystrybuowanych przez ministerstwo sprawiedliwości.

Ministra podkreśliła, że trwają konsultacje do programu "Moc Małych Społeczności", który "w sposób szczególny ma wspierać społeczeństwo obywatelskie". Konsultacje prowadzi nadzorowany przez Porowską Narodowy Instytut Wolności - rządowa agencja, która merytorycznie i finansowo wspiera organizacje pozarządowe. Pula środków, jakie trafią do NGO-sów w ramach programu, wynosi 70 mln zł.

Poszukiwanie źródeł finansowania jest następstwem wstrzymania przez Stany Zjednoczone wszystkich międzynarodowych programów pomocowych na 90 dni. Decyzję tę podjął prezydent Donald Trump 20 stycznia, w pierwszym dniu urzędowania. Tłumaczył ją potrzebą dostosowania wydatków do polityki "America First", stawiającej na pierwszym miejscu interesy USA.

W efekcie polskie organizacje pozarządowe działające w obszarach związanych z m.in. równością, prawami człowieka, praworządnością czy mediami, które realizowały projekty dzięki wsparciu finansowemu z USAID, zostały tego wsparcia pozbawione.

Ich przyszłość była głównym tematem zdalnego posiedzenia Rady Działalności Pożytku Publicznego, które odbyło się 17 lutego. W spotkaniu wzięli udział także przedstawiciele organizacji pozarządowych dotychczas korzystających ze środków USAID, którzy przedstawili problem ze swojego punktu widzenia.

"W trakcie spotkania poruszyliśmy wiele aspektów i obszarów, jakie mogą ucierpieć ze względu na brak możliwości kontynuacji projektów. Zobowiązałam się monitorować sytuację szczególnie w kontekście organizacji humanitarnych. Od czasu rozpoczęcia wojny w Ukrainie część środków z tego funduszu była przeznaczona na działania związane z pomocą uchodźcom wojennym" - powiedziała Porowska.

Jednocześnie przyznała, że nie jest możliwe ustalenie ani dokładnej ilości organizacji korzystających ze wsparcia Stanów Zjednoczonych, ani realizowanych przez nie programów - "z uwagi na to, że umowy były podpisywane bezpośrednio przez organizacje pozarządowe".

"Nie uważam jednak, że należy stworzyć listę organizacji pozarządowych korzystających z tych środków z uwagi na falę hejtu i całkowicie niezrozumianą niechęć wobec NGO korzystających z USAID" - stwierdziła ministra.

27 lutego obchodzony jest Światowy Dzień Organizacji Pozarządowych. Zdaniem Adriany Porowskiej "społeczeństwo obywatelskie nie tylko w ostatnich latach i przy ostatnich kryzysach – takich jak powódź, pandemia czy wojna w Ukrainie – odegrało wiodącą rolę".

"Chciałabym promować postawy współpracy, solidarności, a także oddać hołd zaangażowanym społecznie osobom. Dlatego też podjęliśmy prace nad ustanowieniem Dnia Społeczeństwa Obywatelskiego" - powiedziała Porowska. "Ważne jest to, aby data była łącząca, bo zaangażowanie społeczne, wspólnota, solidarność nie mają barw politycznych" - dodała ministra.

Według danych Narodowego Instytutu Wolności w Polsce zarejestrowanych jest około 115 tys. organizacji samorządowych.

Katarzyna Czarnecka (PAP)